جابولانی : کابوس جام جهانی فوتبال 2010 !
منبع : phys.org
در مورد توپ فوتبال جابولانی جام جهانی 2010 بحث های زیادی انجام شده است، دانشمندانی که این توپ بحث انگیز را تجزیه و تحلیل کرده اند، به این نتیجه رسیده اند که این توپ ایرادات بزرگی دارد.
کارشناسان در مورد پرواز نامنظم آن که اکثر دروازه بانان را در آفریقای جنوبی عصبانی کرد، متحیر هستند و به این نتیجه رسیده اند که جابولانی ممکن است برای پرواز مستقیم بیش از حد کروی باشد.
ایکر کاسیاس دروازه بان اسپانیایی این توپ را “غیر مطمئن” تلقی می کند، در حالی که جان لوئیجی بوفون، دروازه بان ایتالیا، آن را “غیرقابل پیش بینی” می خواند.
خولیو سزار دروازه بان برزیلی پیشنهاد می کند که می تواند توپ بهتری را از سوپرمارکت بخرد.
اریک برتون، معاون مدیر موسسه علوم حرکت در مارسی، فرانسه، گفت: بخشی از مشکل ممکن است به این علت باشد که “اتصالات پنل های جابولانی داخلی است، بنابراین توپ شبیه یک کره مدورکامل است.”
توپ های دیگر مانند توپ تنیس، گلف یا بیس بال دارای بی نظمی حساب شده است تا حرکت یک مسیر با ثبات و کنترل شده را تضمین کنند. برجستگی یا درزهای موجود در سطح توپ های تنیس باعث چرخش بهتر توپ و انحنای بهتر توپ در بیس بال است.
علی رغم بافت به اصطلاح “برجستگی دانه مانند” روی سطح جابولانی، ظاهراً این توپ رفتار یکسانی ندارد.
برتون گفت: “به دلیل شکل خاص توپ، زمان تماس توپ با پا کاهش می یابد.”
در نتیجه، توپ عملاً نمی چرخد. همچنین برتون به خبرگزاری فرانسه گفت که توپ مسافت کمتری طی می کند و به همین علت یک مسیر شناور و غیر قابل پیش بینی ، چه برای یک مهاجم و چه برای یک دروازه بان ایجاد می کند.
آزمایشات تونل باد که توسط کازویا سئو از دانشگاه یاماگاتا و تاکشی آسای در دانشگاه تسوکوبا انجام شد نیز نشان داد که دستگاه تولید کننده جابولانی، باعث کروی شدن کامل آن شده و سرعت پرواز توپ را به طور ناگهانی در اواسط پرواز کاهش می دهد، و این یک ویژگی ناخوشایند برای یک فوتبالیست است.
دانشمند استرالیایی، درک لینوبر، مستقر در دانشگاه آدلاید، پس از انجام یک سری آزمایشات رایانه ای به این نتیجه رسید که توپ با سرعت بیشتری پیش می رود و قابل پیش بینی نیست.
وی گفت: “این بدان معناست که دروازه بان واقعاً نمی تواند مسیر توپ را پیش بینی کند. “
فیفا در مراسم رونمایی از این توپ بحث برانگیز گفت، جابولانی “به معنی شادی در زبان زولو، حداکثر کنترل، پرواز پایدار و کنترل کامل را تحت هر شرایطی فراهم می کند.
این توپ از هشت پنل پلی اورتان حرارتی ساخته شده است و تقریباً ضد آب است.
آدیداس هم از محصول خود دفاع کرده است.
این شرکت آلمانی اظهار داشت: “توپ حاضر دارای استانداردهای دقیق FIFA (وزن، اندازه، حرکت دقیق) است.همچنین توپ ما نه تنها تمام این ویژگی ها را برآورده می کند بلکه در واقع فراتر از آن دستورالعمل هاست.”
فیزیکدانان می گویند طراحی توپ فوتبال جام جهانی تأثیر زیادی در نتیجه دارد.به نظر می رسد که توپ جدید Brazuca با تنها شش پنل و یک سطح صاف، قابل پیش بینی تر از توپ های قبلی جام جهانی است.هر ساله جدیدترین نسخه توپ فوتبال جام جهانی غوغا می کند. اکنون فیزیکدانان این توپ ها را آزمایش کرده اند تا ببینند کیفیت پرواز آنها چگونه است.
قبل از سال 2006 توپ های مورد استفاده در فوتبال جام جهانی تفاوت چندانی با توپ های معمولی فوتبال نداشتند ،آنها رای 32 پانل چرمی بودند که با دست روی هم دوخته می شدند. اما توپ های مورد استفاده در مسابقات جام جهانی از سال 2006، زمانی که آدیداس از Teamgeist رونمایی کرد، (این توپ فقط از 14پانل ساخته شده بود که پانل ها به جای دوخته شدن به هم چسبیده بودند) متمایز بوده است.
این شرکت از آن زمان توپ های جدید جام جهانی را معرفی کرده است، که عبارتند از: توپ هشت پنل جابولانی در سال 2010 و برای بازی های 2014 ، که در 12 ژوئن در سائو پائولو، برزیل آغاز شد، توپ شش پانل Brazuca.
آیا این تغییر در طراحی، تفاوتی در بازی ایجاد می کند؟ این همان چیزی است که سانگچان هونگ و همکارانش در دانشگاه تسوکوبا می خواستند بدانند. با استفاده از تعدادی توپ فوتبال، یک تونل باد و یک ربات، آنها بر اساس گزارش های علمی روزانه دریافتند که ساختار یک توپ واقعاً بر نحوه پرواز آن در هوا تأثیر می گذارد.
آنچه بیشترین اهمیت را در حرکت توپ دارد، نیروی درگ (drag) توپ است، نیرویی که حرکت آن را به طرز غیرمنتظره ای شناور و تصادفی می کند. هرچه توپ صاف تر باشد، نوع حرکت آن در سرعت های بالاتر نیز تصادفی تر می شود – تعداد پنل های کمتر که به جای دوخته شدن روی هم چسبانده می شوند، باعث صاف و یک دست شدن توپ های جام جهانی می شوند.
به همین دلیل است که امسال توپ Brazuca پوشیده از حفره های کوچک است – که این کار، اثر به اصطلاح فشار و سُرخوردگی که باعث ایجاد حرکت های غیرقابل پیش بینی در هوا به مانند سرخوردن توپ بیسبال می شود را می کاهد.
در تونل باد، هونگ متوجه شد، جهتی که توپ به آن سمت نشانه گرفته می شود و جهت گیری چیدمان پنل ها، مسیر حرکت توپ را تغییر می دهد. این مسئله برای توپ 8 پانل جابولانی و توپ 14 پانل Teamgeist نیز صدق می کند، که هر یک از این توپ ها نسبت به یک توپ فوتبال معمولی به طور غیرابل پیش بینی حرکت می کردند، و بسته به جهت گیری آن بیشتر یا کمتر از مسیر خود منحرف می شدند.
اما به نظر می رسد توپ جدید شش پنل Brazuca با وجود تفاوت جزئی در نحوه چرخش بسیار قابل اطمینان تر است. این امر احتمالاً به دلیل چیدمان صفحات پنل Brazuca، و سطح خشن توپ که آدیداس آن را برای کاهش حرکت درگ (drag) اضافه کرده است.
سیمون شوپن، محقق دانشگاه شفیلد هالام در بریتانیا، که در این مطالعه نقش نداشت، می گوید: هنوز تفاوت زیادی بین یک تونل باد (فضای ایجاد شده جهت تست توپ) و یک میدان ورزشی واقعی در برزیل وجود دارد.
وی گفت: “تونل باد می تواند شرایط چرخشی بسیار خاصی را ایجاد کند، اما برای یک پاس یا شوت، چرخش ممکن است کاملاً متفاوت باشد. این شکاف اصلی بین آزمایش در تونل باد و در واقعیت است.
شوپن اشاره کرد، هیچ کس شبیه سازی تونل باد برای بازیکنی را انجام نداده است که در آن بازیکن سعی کند پاس 40 متری را به یک مدافع هدفگیری کند. وی اضافه کرد: اثرات درگ که هونگ و تیمش در تونل باد دیدند از نظر دما، رطوبت و مواردی از این دست تحت شرایط کاملاً کنترل شده ای قرار داشتند – همه این عوامل به محض وارد شدن بازیکنان به میدان بازی ناپدید می شوند.
اما جی کنی، دستیار مربی تیم فوتبال بلو اسکای، تیمی در لیگ فوتبال زنان، گفت که حتی در زمین، “تفاوت زیادی بین توپ ها وجود دارد.” وی اضافه کرد که معمولاً انحرافات توپ در بازیهای دور اول بیشتر آشکار می شود، زیرا بازیکنان باید خود را با یک توپ جدید تطبیق دهند، ” اگرچه گزارشگران ورزشی معمولاً آن را به اعصاب بازیکنان ارتباط می دهند.”
با این حال جی کنی معتقد است عجیب بودن توپ های جام جهانی باعث کم شدن لذت بازی نمی شود : ” فکر می کنم کامل و عالی نبودن توپ فوتبال از جذابیت های آن است.”
بازیکنان همیشه شاکی، ممکن است در این خصوص اختلاف نظر داشته باشند. اما اگر حق با هونگ باشد، باید همه بازیکنان فوتبال از توپ Brazuca راضی باشند !
