پنج نکته در مورد جام جهانی 2022 قطر

برای اولین بار در تاریخ، جام جهانی فوتبال نه در تابستان، بلکه در زمستان و از 18 نوامبر تا 21 دسامبر برگزار می‌شود. از آنجایی که دمای هوا در قطر در تابستان بین 40 تا 50 درجه سانتیگراد است، برگزاری مسابقات در تابستان را غیرممکن می کند. همچنین انتخاب کشور کوچک اما ثروتمند قطر به عنوان کشور میزبان منجر به بحث‌های زیادی شده و صحبت‌‌هایی را در مورد بزرگ‌ترین سوال در این زمینه ایجاد کرده است: آیا پول تنها توپی است که در دنیای فوتبال به حرکت در می‌آید؟

انتخابات جنجالی 

روند انتخاب قطر به عنوان میزبان جام جهانی 2022 در دسامبر 2010 و همچنین اعطای امتیاز برگزاری مسابقات 2018 به روسیه در همان زمان، عاملی انفجاری بود که منجر به پرونده فساد فیفا در سال 2015 (فیفا گیت) و 14 کیفرخواست توسط FBI شد و به یک دهه و نیم سلطنت سپ بلاتر به عنوان رئیس فدراسیون بین‌المللی فوتبال پایان داد. این اولین بار در تاریخ جام جهانی بود که دو کشور میزبان به طور همزمان معرفی شدند. در آن زمان روند انتخابات بر اساس رای 24 عضو کمیته اجرایی فیفا انجام می‌شد. آنخل ماریا ویار، نایب رئیس فیفا و رئیس فدراسیون فوتبال اسپانیا در آن زمان مطمئن بود با توجه به پیشنهاد مشترک پرتغال و اسپانیا قرار است امتیاز برگزاری جام جهانی 2018 به آن‌ها اهدا شود. چیزی که ویلار نمی‌دانست این بود که ظاهرا با توجه به بده بستان‌های که بین روسیه و قطر به نفع پیروزی‌های آن‌ها صورت گرفته بود آرا خریداری شده بود و فشار بیشتر از جانب قطر برای اطمینان از بیرون آمدن نام آن‌ها از پاکت در دست بلاتر اعمال شده بود.

میشل پلاتینی، رئیس وقت یوفا، بعداً اعتراف کرد که 9 روز قبل از انتخابات جام جهانی در کاخ الیزه با نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور وقت فرانسه، جلسه‌ای برگزار کرده است که در طی آن، رئیس‌جمهور فرانسه سهولت پذیرش پیشنهاد قطر جهت برگزاری جام جهانی را بیان کرده است. دفتر دادستانی مالی ملی فرانسه به تحقیقات خود با تمرکز بر منافع اقتصادی که گفته می‌شود سارکوزی از طریق رابطه‌اش با قطر به دست آورده است، همچنان ادامه می‌دهد. فیفا که از این طریق حدود 4.5 میلیارد دلار سود خواهد داشت (85 درصد از کل درآمد دوره چهار ساله جام جهانی) جرأت نداشت این مسابقات را از قطر بگیرد. زیرا بدون اینکه بتواند ادعای فساد را اثبات کند با شکایت چند میلیون دلاری روبرو می‌شد. آنچه که از این فرآیند ناشی شد، یک تغییر بنیادی بود. اکنون 178 فدراسیون ملی فیفا به کشور میزبان جام جهانی رای می‌دهند و این آرا علنی اعلام می‌شود. از طریق این فرآیند، برگزاری مسابقات 2026 به صورت مشترک به ایالات متحده، مکزیک و کانادا تعلق گرفت.

حقوق انسانی

کنگره فیفا که یک روز قبل از قرعه کشی جام جهانی 2022 در 31 مارس برگزار شد، تا زمانی که رئیس فدراسیون فوتبال نروژ، لیز کلاونس، روی سکو نرفته بود با تمجیدهای متعارف خود از این سازمان همراه بود. او با سخنرانی تند خود در نمایشگاه و مرکز همایش دوحه توازن و هارمونی ساختگی میزبان جام جهانی را از بین برد. آنچه کلاونس گفت در سرتاسر جهان طنین انداز شد. «تا سال 2010 جام‌های جهانی توسط فیفا به روش‌های غیرقابل قبول و با عواقب غیر قابل قبول اهدا شد. حقوق بشر، برابری، دموکراسی: منافع اصلی فوتبال تا سال‌ها بعد در حد ابتدایی هم نبود.»

سخنرانی کلاونس به دو سوالی که بیشترین جنجال را در طول تدارکات پر سروصدای قطر برای جام جهانی ایجاد کرده است، اشاره کرد، مرگ کارگران مهاجر از نپال، هند و بنگلادش در حین ساختن استادیوم‌های مسابقات در شرایط شغلی غیرانسانی و اتهام پولشویی از سوی صنعت فوتبال برای رژیم‌هایی با سوابق مشکوک حقوق بشر. در آگوست 2021 گزارش عفو بین‌الملل قطر را متهم کرد که در مورد مرگ هزاران کارگر مهاجر در دهه گذشته تحقیق نکرده است. در حالی که تحقیقات گاردین تعداد کشته‌شدگان در ورزشگاه‌ها و سایر زیرساخت‌های مربوط به جام جهانی را 6500 نفر اعلام کرد.

معمای غیرقابل‌حل

جام جهانی قطر بحث تازه‌ای را در مورد اینکه آیا ورزش باید برای کمک به ایجاد زمینه‌ای برای رژیم‌های استبدادی با اهدای امتیازات  برگزاری مسابقات ورزشی بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد، یا اینکه آیا سیاست انحصارگرایی باید پابرجا بماند، باز کرده است. پاسخ جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا به سخنان کلاونس، تا حدودی به توضیح موضع فیفا کمک کرد: «ما از ابتدا به مقامات قطر فشار آوردیم و در آن‌ها اشتیاقی برای اعمال تغییرات در حقوق بشر یافتیم. اینفانتینو گفت، قطر تعهد «نمونه‌ای» به این موضوع نشان داده است.

بازی یک مرد ثروتمند

یکی از ویژگی‌های جام جهانی 2022 فاصله‌ی کمی است که هشت استادیوم میزبان را از هم جدا می‌کند. این استادیوم‌ها که همگی در شعاع 50 کیلومتری از یکدیگر قرار دارند این امکان برای هواداران را فراهم می‌کنند که در یک روز در دو یا حتی سه بازی حضور داشته باشند. فیفا در اولین پیشنهاد 800،000 بلیت فروخت و امیدوار است در مجموع به فروش سه میلیون بلیت برسد. با این حال، یکی از معایب طرفداران معمولی یافتن مکانی مقرون به صرفه برای اقامت است. ولی آن دسته از طرفدارانی که جیب‌های پرپولی دارند از این نظر مشکلی نخواهند داشت، زیرا قطر هتل‌های با سطح بالایی دارد و برنامه‌هایی برای فرود آمدن هواپیماهای لوکس در سواحل این کشور وجود دارد. پذیرایی از هواداران با کم‌ترین امکانات، چیزی است که هم فیفا و هم اتحادیه اروپا به دنبال آن هستند.

بازی در جام جهانی زمستانی

زمانی که قطر امتیاز برگزاری جام جهانی 2022 را دریافت کرد، با وجود اینکه دما در تابستان به بیش از 40 درجه سانتیگراد در قطر می‌رسد، در ابتدا هیچ برنامه‌ای برای تغییر تاریخ برگزاری مسابقات از زمان سنتی تابستانی آن وجود نداشت. با این حال، در سال 2015 تصمیم گرفته شد که مسابقات به ماه های سردتر و زمستانی نوامبر و دسامبر منتقل شود. همین امر باعث ایجاد مشکل جدی در تقویم‌های فوتبال داخلی شده است. به طوری که مسابقات لیگ و جام حذفی در سراسر جهان و همچنین مسابقات قاره‌ای مانند لیگ قهرمانان اروپا به مدت یک ماه متوقف خواهد شد.

البته استدلال متقابل این است که جام جهانی از داشتن بازیکنانی در اوج آمادگی بدنی سود خواهد برد. چرا که خستگی بازیکنان در تورنمنت‌های تابستانی عامل مهمی است. زیرا در بازی‌های جام جهانی بازیکنان تیم‌های ملی بعد از یک فصل طاقت فرسای 9 یا 10 ماهه دوباره به زمین می‌آیند.

منبع: elpais.com

ترجمه : علیرضا طوقی