حقایق سیستم تنفسی و صدمات ویروس کرونا بر آن
یک نفس عمیق بکشید… عملکرد سیستم تنفسی شما اینگونه است.
سیستم تنفسی انسان شبکه ای از اندام ها است که وظیفه دریافت اکسیژن و دفع دی اکسید کربن را بر عهده دارند. اندام‌های اولیه در این سیستم ریه‌ها هستند که هنگام تنفس این تبادل گازها را انجام می‌دهند. ریه‌ها با همکاری سیستم گردش خون، خون غنی از اکسیژن را به تمام سلول های بدن پمپاژ می‌کنند. به گفته انجمن ریه آمریکا، خون پس از ارسال اکسیژن، دی اکسید کربن و سایر مواد زائد را جمع آوری کرده و به ریه‌ها منتقل می‌کند، تا در هنگام بازدم، مواد زائد از بدن خارج شود.
بدن انسان برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارد. به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، تنها پس از حدود پنج دقیقه بدون اکسیژن ماندن، سلول‌های مغزی شروع به مرگ می‌کنند که این امر می‌تواند منجر به آسیب مغزی و در نهایت مرگ شود. متوسط میزان تنفس در انسان‌ها بیشتر به سن بستگی دارد. طبق مرکز سلامت کودکان استنفورد، میزان تنفس طبیعی نوزادان در هر دقیقه حدود 40 تا 60 بار است که هنگام خواب نوزاد ممکن است به 30 تا 40 بار در دقیقه کاهش یابد. به گفته انجمن تنفسی اروپا، متوسط تنفس در حالت استراحت برای بزرگسالان 12 تا 16 تنفس در دقیقه و حداکثر 40 تا 60 تنفس در دقیقه در هنگام ورزش است.
عوامل زیادی در سیستم تنفسی نقش دارند. این عوامل عبارتند از: بینی، دهان، گلو (حلق)، حنجره، نای، مجاری تنفسی بزرگ (برونش)، مجاری تنفسی کوچک (برونشیول)، ریه‌ها و دیافراگم.
هنگام تنفس، اکسیژن وارد بینی یا دهان می‌شود و از سینوس‌ها عبور می‌کند. سینوس‌ها فضاهای توخالی داخل جمجمه هستند که به تنظیم دما و رطوبت هوای تنفس کمک می‌کنند. پس از گذر از سینوس‌ها، هوا از مسیر نای، که به آن لوله تنفسی نیز گفته می‌شود به داخل لوله‌های برونش وارد می‌شود. لوله‌های برونش دو لوله‌ای هستند که هوا را به ریه منتقل می‌کنند. لوله‌های برونش با موهای ریزی به نام مژک پوشیده شده‌اند که به جلو و عقب حرکت می‌کنند و مخاط را بالا آورده و خارج می‌کنند. مخاط یک مایع چسبناک است که گرد و غبار، میکروب‌ها و سایر مواردی را که به ریه‌ها حمله کرده‌اند را جمع می‌کند. در واقع، مخاط همان چیزی است که هنگام عطسه و سرفه از بدن خارج می‌کنیم.
هوا در لوله‌های برونش دوباره تقسیم می‌شوند و به لوب‌های هر شش منتقل می‌شوند. مطابق با انجمن ریه در آمریکا، ریه راست دارای سه لوب است در حالی که ریه چپ تنها دو لوب دارد تا فضا برای قلب بیشتر باشد. لوب‌ها از کیسه‌های کوچک و اسفنجی به نام آلوئول پر شده‌اند. آلوئول جایی است که مبادله اکسیژن و دی اکسید کربن در آن اتفاق می‌افتد.
دیواره‌های آلوئول بسیار نازک (حدود 2/0 میکرومتر) هستند و از یک لایه بافتی به نام سلول‌های اپیتلیال و رگ‌های خونی ریزی به نام مویرگ‌های ریوی تشکیل شده‌اند. خون در مویرگ‌ها اکسیژن را جذب کرده و دی اکسید کربن را از دست می‌دهد. سپس خون دارای اکسیژن به وریدهای ریوی راه می‌یابد. این چهار رگ که متعلق به هر دو ریه است، خون غنی از اکسیژن را به سمت چپ قلب منتقل می‌کند تا به تمام نقاط بدن پمپ شود. دی اکسید کربن که از خون باقی مانده به داخل آلوئول‌ها منتقل می‌شود تا در بازدم خارج شود.
دیافراگم، ماهیچه‌ای گنبدی شکل در انتهای ریه‌هاست که تنفس را کنترل می‌کند و حفره قفسه سینه را از حفره شکمی جدا می کند. به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، هنگامی که هوا وارد می‌شود، دیافراگم سفت می‌شود و به سمت پایین حرکت می‌کند. با این کار فضای بیشتری برای ریه‌ها ایجاد می‌شود تا بتواند با هوا پر شوند و گسترش یابند. در حین بازدم، دیافراگم منبسط می‌شود و بر ریه‌ها فشرده می‌آورد تا هوا را مجبور به خروج کند.
بیماری‌ها و شرایط سیستم تنفسی به دو دسته تقسیم می‌شوند: عفونت‌ها مانند آنفولانزا، ذات الریه باکتریایی و ویروس تنفسی انتروویروس و بیماری‌های مزمن مانند آسم و بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD).
عفونت های ویروسی
به گفته دکتر نیل کیسون، که در کلینیک کلیولند در زمینه درمان‌های ریوی فعالیت می‌کند، نمی‌توان کار زیادی برای عفونت‌های ویروسی انجام داد و تنها باید به آن‌ها اجازه داد دوره خود را به اتمام برسانند. وی گفت: «آنتی بیوتیک‌ها در درمان ویروس‌ها موثر نیستند و بهترین کار فقط استراحت است.»
دکتر متیو اکسلین، متخصص ریه و مراقبت‌های ویژه در مرکز پزشکی وکسنر دانشگاه ایالت اوهایو می‌گوید: «برای اکثر افراد سالم، شایع ترین بیماری تنفسی که ممکن است با آن مواجه شوند، عفونت است.» سرفه اولین علامت است که احتمالاً با تب همراه خواهد بود. وی افزود: «با این حال، سرفه می‌تواند نشانه بیماری‌های مزمن تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن یا آمفیزم باشد. در بیماری مزمن ریوی، اکثر بیماری‌های تنفسی با تنگی نفس ظاهر می‌شوند، که در ابتدا با “فشار” در مواردی مانند پیاده روی در مسافت قابل توجه یا بالا رفتن از چندین پله خود را نشان می‌دهد.»
ویروس کرونا جدید چه بلایی سر ریه‌ها می‌آورد؟
کووید-19 یک بیماری تنفسی است که به طور ویژه به دستگاه تنفسی، که شامل ریه‌ها می‌شود، اثر می‌گذارد. مانند سایر بیماری های تنفسی، کووید-19 می تواند باعث آسیب دائمی به ریه شود. این بیماری می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات تنفسی از خفیف تا بحرانی را ایجاد کند. همانطور که بارها بیان شده است، افراد مسن و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند قلبی، سرطان و دیابت دارند ممکن است علائم جدی‌تری داشته باشند.
هنگامی که ویروس وارد بدن می‌شود، با غشاهای مخاطی بینی، دهان و چشم تماس پیدا می‌کند. ویروس وارد سلول سالم می‌شود و از سلول برای ساختن قسمت‌های جدید ویروس استفاده می‌کند. تکثیر می‌شود و ویروس‌های جدید سلول‌های مجاور را نیز آلوده می‌کنند.
دستگاه تنفسی را به عنوان درختی وارونه در نظر بگیرید. تنه این درخت نای است. ریه‌ها به شاخه‌های کوچک و کوچکتر تقسیم می شود که در انتهای هر شاخه کیسه‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول وجود دارد. همانطور که پیشتر توضیح داده شد، آلوئول جایی است که اکسیژن وارد خون می‌شود و دی اکسید کربن خارج می‌شود.
ویروس کرونا جدید می‌تواند قسمت فوقانی یا تحتانی دستگاه تنفسی را آلوده کند. از راه‌های هوایی به سمت پایین حرکت می‌کند. در این حالت پوشش داخلی ممکن است تحریک شده و ملتهب شود. در برخی موارد، عفونت می‌تواند تا انتهای آلوئول‌ها ادامه یابد.
کوید-19 بیماری جدیدی است و دانشمندان هر روز بیشتر در مورد تاثیر آن بر ریه‌ها یاد می‌گیرند. آن‌ها معتقدند که تأثیرات این ویروس بر روی بدن انسان مشابه دو بیماری دیگر ویروس کرونا، یعنی سندرم تنفسی حاد شدید (SARS) و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) است.
موارد خفیف و متوسط
با عبور عفونت از طریق دستگاه تنفسی، سیستم ایمنی بدن مقابله می‌کند. ریه‌ها و مجاری تنفسی متورم و ملتهب می‌شوند که می‌تواند در یک قسمت از ریه شروع شده و گسترش یابد. حدود 80 درصد از افرادی که مبتلا به کوید-19 هستند علائم خفیف تا متوسطی دارند و ممکن است سرفه خشک یا گلودرد داشته باشند.
منبع: Livescience.com
